اگر ميخواهید چنين مسئوليتي را بر عهده بگيريد بايد بدانيد که چه نوع سگي را مي خواهيد و نژادهايي را انتخاب کنيد که با نيازها و شرايط شما هماهنگي دارند مثلا شما نمیتوانید یک سگ نژاد گریت دین را در یک آپارتمان ۶۰-۷۰ متری جابجا کنید و چنانچه به فرض از یک ماهگی توله را به خانه خود آورده اید بعد از سه ماهگی حیوان مشکلات شما شروع خواهد شد پس به دنبال نژاد مناسب با در نظر گرفتن شرایط خود باشید. در ضمن اگر مي خواهيد از يک توله نگهداري کنيد مطمئن باشيد که توله سالمي را انتخاب کرده ايد.
فکر میکنید یک توله سالم چه خصوصیاتی باید داشته باشد . شما لااقل به صورت ظاهری میتوانید تا حدودی به سالم بودن حیوان پی ببرید.نکات زیر شما را بیشتر راهنمایی خواهد کرد
-داشتن چشماني درخشنده و شفاف و بدون هيچ گونه ترشحات اضافي
داشتن پوست و گوش هاي تميز وشفاف وسالم –
-داشتن لثه هائي سالم و صورتي رنگ و دندانهاي سالم و مرتب با فشار روی لثه های حیوان دچار رنگ پریدگی میشود که با برداشت انگشت خود زمان برگشت رنگ طبیعی لثه نباید بیش از سه ثانیه باشد
-دارا بودن بدني سالم و متناسب به نحویکه نتوان عنوان چاقی یا لاغری تلقی کرد و هيچگونه ناهنجاري در اندام ها نداشته باشد.
-داشتن چشمانی سالم و قوی و گوشهای تیز و حساس به صدا . میتوان این حس ها را با ایجاد محرک ها مناسب تست کرد.
در صورتي که سوالات و يا ابهام خاصي در مورد سلامت حيوان داريد, مي توانيد از دامپزشک مورد اعتماد خود کسب اطلاع نمائيد. به خاطر داشته باشيد که تنها دامپزشک مي تواند مشاور خوبي در اين موارد باشد
آيا اين سگ بيمار است ؟
حتي زمانيکه شما قويترين و سالمترين توله ها انتخاب کنيد اين موضوع به اين معنا نخواهد بود که او هيچگاه مريض نخواهد شد وهمواره باید در تلاش باشید که ضمن پیشگیری از بیماریها در صورت مواجهه با بیماری اقدامات لازم را به موقع انجام دهید حال نظر شما را به چند فاکتور ساده در تشخیص بیمار بودن حیوان جلب میکنم.
-امتناع حیوان از خوردن غذا یا آب و یا کاهش قابل توجه میزان غذای حیوان
-داشتن هر نوع درد در بدن که با ناله های حیوان همراه است و حتی ممکن است با لامسه بتوانید محل درد را شناسایی کنید
افزایش یا کاهش دمای بدن حیوان که با ملامسه زیر کتف و گوش های حیوان قابل درک است-
-استفراغ بيش از سه بار( در روز ) و يا استفراغ همراه با خون
-اسهال و شل شدن مدفوع حیوان که بیش از دو روز طول بکشد و یا اسهالی که خون آلود باشد و يا حتی مدفوع سفت ولی خون آلود.
-وجود هر گونه کرم در مدفوع حیوان
تغییر در نحوه ادرار کردن حیوان و یا تغییر رنگ از قهوه ای تا قرمز در ادرار حیوان –
سرفه یا عطسه برای مدت طولانی-
خوردن بیش از حد آب –
خستگی وکسالت حیوان به طوریکه گوشهایش آویزان شده ودر گوشه ای ساعت ها کز بکند-
برخی تحرکات عصبی احتمالی وهمراه با گرفتگی عضلات –
ترشحات غیر طبیعی از چشمها-
حال با ذکر مطالب فوق به این نکته میپردازیم که از کجا بايد سگ تهيه کرد ؟
بايد دانست که انتخابهاي زيادي براي شما وجود دارند اما کدام يک براي شما مناسب است ؟
پت شاپ
در اين نوع مراکز مي توانيد از ميان توله هاي متعدد و مختلف نژاد هاي مختلف توله هاي سالم و سر حال را پيدا کنيد اما همیشه انتظار نداشته باشید که هر نژادی باهر رنگ و جنسیت و سنی که مد نظر شماست به سرعت مهیا باشد.
در صورت امکان سوابق و مشخصات پدر و مادر توله ها ي مورد انتخاب خودرا از فروشنده بخواهيد .البته بايد مراقب باشيد که توله هاي ضعيف و کم ارزش و با سوابق نا مشخص را انتخاب نکنيد .
خريد ازپرورش دهندگان سگ
علاوه بر مراکز پت شاپ برخی پرورش دهنگان حیوانات نیز اقدام به فروش حیوانات مینمایند در صورت تماس با ما مي توانيد پروش دهندگان فعال و خوبي را بيابيد و در صورت تمايل مي توانيد با مراکز و کلينيک هاي دامپزشکي در اطراف محل سکونت خود تماس بگيريد فقط به خاطر داشته باشید که پرورش دهندگان آماتور اکثرا توله مناسبی برای عرضه ندارند و اطمینان زیادی از لحاظ خوب بودن نژاد توله ای که میخواهید بخرید وجود ندارد
اگر شما خواستار داشتن يک توله از نژادي اصيل هستيد سعي کنيد تا اطمينان يابيد که پرورش دهنده مورد نظر تنها سگهاي سالم واصيل و بدون هيچ نوع مشکلات توارثي استفاده مي کند
شما بايد در اين مورد نيز اطمينان حاصل کنيد که پرورش دهنده مورد نظر شما از سگهايي که داراي خلق وخوي وحشي هستند استفاده نمي کند
يک پرورش دهنده خوب فقط بفکر کسب درآمد نبوده و علاقه منداست تا بداند آيا شما مي توانيد محيط مناسب براي توله هايي که او پرورش مي دهد فراهم کنيد ؟
برای بالا بردن سطح آگاهی خود میبایستی سئوالاتي از پرورش دهنده پرسيده شود نظیر:
تاريخچه ونحوه پیدایش نژاد مورد نظر چيست و از مخلوط چه نژادهایی حاصل شده است ؟-
آيا در مرکز پرورش خود برای مقابله با بيماريها پيگيريها و مرافبتهای لازم را انجام میدهند ؟-
در مورد خصوصيات اين نژاد و نحوه رفتار آن چه مي توا نند به شما بگويند ؟-
آيا در انجمن خاصي در مورد نژاد بخصو صي عضويت داريد ؟-
آيا علاوه بر نژاد مورد نظر شما نژادهای دیگری را نیز پرورش میدهند ؟-
آيا ميتوانند در مورد ساير مشتريان به شما اطلاعاتي بدهند ؟-
چه نوع ضمانت احتمالي را در مورد نژاد مورد نظر شما مي توانند ارائه کنند ؟-
-آيا ميتوانند سگ را تربيت کنند و اگر ميتوانند چگونه و یا تجربیاتی را که در مورد پرورش نژاد مورد نظر شما دارند تا چه حدی است ؟
چه مدت زماني را براي تحويل دادن نژاد مورد نظر شما در نظر دارند ؟-
آيا دامپزشک اين توله را مورد تاييد قرار داده است ؟-
شما بايد توجه داشته باشيد که از کجا توله مورد نظر خود را تهيه مي کنيد و آيا دامپزشک مورد نظر شما اين حيوان را مورد تاييد قرار مي دهد ؟
شما بايد تمام موارد مورد نظر خودرا به دقت بر شمرده و با توجه به آنها بهترين مورد را انتخاب کنيد ؟
در اين باره مي توانيد سئوالات بيشماري را بپرسيد و از اينکه براي يافتن سگ مورد نظر خود وقت صرف مي کنيد خسته نشويد و سعي داشته باشيد تا بهترين انتخاب را انجام دهيد .
نگهداری یک حیوان بویژه یک سگ به همان اندازه که زیبا و سرگرم کننده است می تواند کسالت آور ومشکل آفرین نیز باشد . پس حتما ” اطلاعات خود را تکمیل کرده و سپس با علم به وجود مشکلات و عواقب آن ، سگ مناسب را تهیه کنید . سگ ها نیازمند تمرین و بازی با صاحبشان هستند . اگر شما خیلی کار می کنید و وقت کافی ندارید ، حتی یک لحظه هم به فکر خریدن سگ بویژه سگ خانگی نباشید
قبل از هر چیز بهتر است کمی در مورد نژادها بدانید . سگها از نظر اندازه و جثه به سه گروه تقسیم می شوند
نژادهای کوچک یا آپارتمانی-
نژادهای متوسط-
نژادهای بزرگ-
نژادهای آپارتمانی-
این نوع سگ ها با خصوصیات اخلاقی متنوع ، جهت نگهداری در خانه های کوچک و یا آپارتمان مناسب هستند . مانند تریرها ، پودل ، شیتزو ، شی هوا هوا ، پیکینز ، داشهوند و …. . خیلی از نژاد های تریر پر انرژی هستند و نیاز به تمرین زیاد دارند . آنها اغلب بسیار کنجکاو و عاشق ماجراجوئی و گردش در مکان های جدید و ملاقات با سگ های دیگر هستند . بعضی از این نژاد ها ممکن است خیلی عصبی باشند به همین علت شاید نیاز به تعلیم وتربیت داشته باشند، هم چنین این سگ ها خیلی باهوش بوده و از تعلیم لذت می برند
سگ های شکاری
شامل سگهایی هستند با وزن تقریبا ” ۱۰ – ۲۵ کیلوگرم که اکثر سگهای شکاری در این دسته قرار می گیرند . این سگها به فضای بیشتری جهت زندگی نیاز دارند . مانند دالماسین ، کولی و …. . سگ های نژاد متوسط مانند کوکر اسپانیل احتیاج به ۲ ساعت راه رفتن و تمرین در روز دارند . اگر شما صاحب یک سگ نژاد کولی هستید سعی کنید حداقل ۳ ساعت در روز به آن تمرین دهید و ترجیحا ً در یک فضای باز ، جائی که بتواند پاهایش را کش دهد ببرید . این سگ ها بسیار باهوش هستند و نیازمند تحرک هستند .
سگ های بزرگ
این گروه را سگهایی مانند ژرمن شفرد ،گریت دین ، دوبرمن ، باکسر، رت وایلرو ….. تشکیل می دهند که اغلب جهت نگهبانی از آنها استفاده می شود و به فضای بزرگتری مانند یک حیاط بزرگ یا باغ جهت زندگی نیاز دارند . سگ نژاد بزرگ به اندازه نژاد متوسط نیازمند تمرین روزانه نمی باشد . حدود ۱ ساعت تمرین در روز برای این گروه سگ ها و حداقل نیم ساعت آموزش در روز مفید خواهد بود . سگ سالوکی میتواند یک سگ ایده آل اهلی برای نگهداری باشد ، آنها عاشق راه رفتن هستند اما در منزل می توانند کاملا آرام دراز بکشند و خیلی مودب باشند . لابرادورخیلی سریع چاق میشود و بایستی به آنها از سنین پایین جهت لاغر نگه داشتنشان ورزش داد . نژاد های بسار بزرگ مانند سنت برنارد احتیاجی به تمرین زیادی ندارند.
۲٫نگهداری سگ
انتخاب یک سگ بالغ به عنوان حیوان خانگی مثل قمار کردن است، چون ممکن است حیوان کاملاً فرمانبردار باشد و تعالیم مربوطه به زندگی در خانه را به خوبی یاد گرفته یا این که از اطاعت از شما سرباز زند. حیوان ممکن است قبلاً آزاد بوده تا به طور خودسر به هر طرف بدود لذا مهار کردن چنین حیوانی مشکل است.
در این موارد ممکن است شما صاحب حیوانی شده باشید که مالک قبلی آن به دلیل ناتوانی در نگهداری آن اقدام به فروش یا واگذاری آن کرده است. لذا شما قبل از خریداری یک سگ بالغ حتماً با صاحب قبلی آن تماس بگیرید و از روحیات سگ سؤالاتی بکنید؛ زیرا ممکن است سگ عادات بدی مانند دویدن دنبال وسایل نقلیه، کشتن مرغ و خروس یا گازگرفتن مردم داشته باشد. لذا باید فکر کنید که آیا قادر به نگهداری چنین حیوانی هستید یا نه؛ زیرا این ترحم به حیوان نیست که مدام از خانهای به خانۀ دیگر جابهجا شود
اگر شما سگ سرکش و شروری دارید هرگز آن را به شخصی که به دنبال سگ نگهبان میگردد ندهید و به قولی خود را از دست آن خلاص نکنید زیرا صاحب جدید آن هم مسلماً به دنبال راهی برای خلاص شدن از آن میگردد
سگهای بالغ نیز مانند توله سگها باید جعبه یا سبد مخصوص به خود داشته باشند که در جای ساکتی که در جریان هوا نباشد قرار گرفته باشد. ضمناً باید یاد بگیرند که تا زمانی که به آنها اجازه خروج داده نشده داخل جعبه یا سبد خود بمانند
هرگز به سگ اجازه ندهید که روی صندلی شما بنشیند چون ممکن است چسبیدن موهای آن به لباس شما برای شما امر عادی باشد اما برای مهمانهای شما قابل قبول نمیباشد؛ چون سگهای بالغ مرحلۀ جویدن را پشت سر گذاشتهاند میتوانید برای آنها یک سبد حصیری خریداری کنید یا این که جعبه چوبی مقاوم که یک طرف آن دیوار ندارد استفاده کنید. همچنین میتوانید از سبدهای پلاستیکی استفاده نمایید. در هر صورت باید محل خواب به اندازۀ کافی بزرگ باشد تا حیوان در آن احساس آرامش کند.
در کف محل خواب حیوان میتوانید از یک پتو به عنوان زیرانداز استفاده کنید. خوب است که به خاطر داشته باشید که تخم انگلهای خارجی اغلب داخل این پتو پنهان میشوند لذا بهتر است آن را به طور منظم بشویید
اگر سگ شما در داخل لانهای در حیاط زندگی میکند باید مطمئن باشید که لانۀ مزبور گرم بوده و هوا به آن نفوذ نمیکند. لانۀ مورد نظر باید از چوب ساخته شده و کمی از زمین بالاتر باشد تا رطوبت به آن نفوذ نکند ضمناً در جهت کوران هوا نیز نباشد. مگر در مواقعی که هوا خیلی خوب است لانۀ سگ را باید در خانه، گاراژ یا انباری قرار دهید.
اگر لانۀ سگ دائمی است و حیوان باید در طول سال در آن زندگی کند باید به اندازۀ کافی بزرگ باشد تا حیوان در آن کاملاً احساس راحتی کند. ارتفاع آن هم باید به حدی باشد که حیوان بتواند به راحتی در آن بایستد. لانه مزبور باید در گوشهای از باغ که از سرما، باد و نور خورشید محفوظ باشد قرار داده شود. هر روز باید مدفوع موجود در لانه تخلیه شود تا باعث آلودگی انگلی نشود. ضمناً کف لانه باید به وسیله یک مادۀ ضدعفونی کننده شستشو شود. محل خواب حیوان نیز باید حداقل هفتهای یک بار شسته شود.
۳٫تمرین وبازی با سگ
تمامی سگها بدون توجه به نژاد آنها به اشکال خاصی از ورزشهای روزانه نیاز دارند. ورزش نقش مهمی در حفظ سلامت و شادابی حیوان دارد به طوری که بسیاری از بیماریهای سگ ناشی از خوردن غذای زیاد و ورزش کم میباشدسگهای کوچک جثه به دویدن زیاد نیازی ندارند و تنها باید فعالیتهای بدنی کافی را داخل خانه یا حیاط منزل انجام دهند. اما سگهای بزرگ حداقل باید روزی یک ساعت را به بازی و دویدن بپردازند و تنها قدم زدن با قلاده و زنجیر کافی نیست؛ لذا اگر محیط کافی جهت دویدن حیوان ندارید میتوانید با حیوان به توپبازی بپردازید که بدون خستگی شما نیاز حیوان به دویدن را تأمین مینماید. باید به خاطر داشته باشید که نباید به طور اولیه و ناگهانی حیوان را وادار به فعالیت سخت بدنی نمایید. این امر باعث کشدگی عضلات سگ میگردد.
۴٫رسیدگی به وضع موها
تمامی سگها نیاز به شانه کردن روزانه دارند. این امر موجب بهبود ظاهر حیوان در نژادهای موکوتاه میگردد اما در نژادهای موبلند یک امر کاملاً ضروری است. یکی از عمده شکایات صاحبان سگ، در مورد ریختن مو روی مبل، فرش و اسباب خانه میباشد لذا با شانه کردن منظم میتوانید این مشکل را تا حدی برطرف کنید.
اگر شما تولۀ خود را از روزهای اول به شانه زدن روزانه عادت دهید، در آینده این کار حیوان را مضطرب نکرده بلکه از آن لذت میبرد. برای سگهای موکوتاه معمولاً استفاده از یک برس با پرزهای نسبتاً محکم کفایت میکند. برس زدن موهای مرده را حذف میکند و پوشش بدن را درخشنده وبراق میکند. فصل موریزی معمولاً در بهار و پاییز میباشد و به مدت ۴ تا ۶ ماه جای آن را میگرد. وقتی سگها در فصل موریزی هستند به طور روزانه آنها را شانه کنید
وجود کمی شوره در پوست طبیعی است انا اگر زیاد بود نشانگر شستشوی بیش از حد و خشکی پوست حیوان است. در موقع شانه کردن سعی نید که حیوان را به خوبی تیمار کنید نه این که تنها با کشیدن شانه و برس بر روی موهای سطحی حیوان، خود را فریب دهید. شانه کردن گاهی تا یک ساعت وقت شما را به خود اختصاص میدهد لذا قبل از خرید سگ به این مسئله توجه نمایید. با شانه کردن منظم میتوانید مانع از تشکیل گره در موی حیوان شوید ولی در صورت تشکیل گره باید آنها را با قیچی که نوک آن تیز نباشد بردارید. اگرچه محل برداشتن گره ممکن است کم موتر به نظر آید اما نگران این امر نباشید چون به زودی به وسیله رشد موجبران میگردد.
۵٫حمام کردن
پاسخ مشخصی در مورد این سؤال که چند وقت یک بار باید یک سگ را حمام کرد وجود ندارد. سگی که کثیف است و بو میدهد نیاز به حمام دارد ولی کثیفی جزئی را میتوان پس از خشک شدن به وسیله برس زدن برطرف کرد. اکثر سگها به حمام بیشتری در فصل تابستان نیاز دارند. برخی از سگها نیاز به حمام ماهانه و بعضی بیشتر از این نیاز دارند اما شستشوی بیش از حد باعث کم شدن چربیهای طبیعی سطح پوست شده و پوست حالت خشکی و خشنی به خود میگیرد و شفایت و درخشندگی موها کمتر میشود
همیشه قبل از حمام کردن سگ، آن را به خوبی تیمار نمایید وگرنه باعث تشکیل تودهها و گرههای بیشتری خواهید شد. هرگز از پاککنندههای قوی یا صابونهای قلیایی قوی استاده نکنید زیرا پوست سگها حساس است. شما میتوانید از شامپوهای مخصوص سگ یا از شامپوی بچه استفاده کنید. آب مورد استفاده باید ولرم باشد. شما میتوانید از وان حمام خود نیز استفاده کنید ولی باید بعداً آن را به خوبی بشویید. وان حمام بچه برای شستشوی سگهای کوچک مفید میباشد
میتوان از شامپوی خشک نیز جهت تمیز کردن سریع سگها استفاده کرد اما جهت استفاده در سگهای کثیف مناسب نمیباشد
۶٫کوتاه کردن ناخن ها
سگهایی که در محیط روستایی و در فضای باز زندگی میکنند به دلیل حرکت بر روی زمین سخت نیاز به کوتاه کردن ناخن ندارند زیرا به طور طبیعی ناخن آنها در تماس با زمین سائیده میشود. ولی سگهایی که در خانه زندگی میکنند باید به طور مرتب ناخنهایشان کوتاه شود زیرا در غیر این صورت ممکن است ناخن آنها وارد گوشت شده و بسیار دردناک شود.
لازم است به خاطر داشته باشید که بافت زیر ناخن سگها بسیار حسای است لذا تنها بافت شاخی ناخن باید کوتاه شود. جهت این کار تنها از ناخنگیرهای مخصوص استفاده کنید که متداولترین آنها ناخنگیر گیوتینی است.
هرگز از قیچی و امثال آن استفاده نکنید زیرا این کار باعث رشته رشته شدن بقیه ناخن و دردناکی آن میگردد. در سگهایی که ناخنهای تیره رنگ دارند تشخیص این محل مشکل است لذا تنها قسمت جلوی ناخن که به عقب انحناء دارد را کوتاه کنید. کوتاه کردن بیش از حد موجب درد و خونریزی قابل توجهی خواهد شد. وقتی ناخنها را کوتاه میکنید از کوتاه کردن ناخن انگشت پنجم نباید غفلت کنید؛ این انگشت در سطح داخل پا قرار دارد. گاهی این انگشت تنها در پاهای جلو وجود دارد اما در بعضی موارد در پاهای عقب هم دیده میشود. برخی از پرورش دهندگان سگ در همان روزهای اول این انگشت را قطع میکنند زیرا این انگشت اغلب بزرگ شده و مستعد شکستگی میباشد که بسیار دردناک است.
۷٫مراقبت از گوش ها
قسمتی از برنامۀ بهداشتی روزانۀ حیوان باید معاینه منظم گوشها باشد. نژادهایی که گوشهای بلند وافتاده دارند مثل اسپانیل و پودل نسبت به نژادهایی که گوشهای ایستاده دارند به دلیل این که لالۀ گوش آنها مانع جریان منظم هوا به داخل کانال گوش میشود بیشتر مستعد عفونتهای گوش میباشند. در صورت لزوم باید گوشها را جهت خارج کردن تودههای موم پاک کرد. بهترین روش استفاده از تکۀ کوچکی پارچه کتانی است که چند قطره پارافین یا روغن زیتون روی آن رخته شده باشد
برای افراد بیتجربه استفاده از گوشپاککن به هیچ وجه توصیه نمیشود زیرا سطح داخلی گوش بسیار ظریف بوده و حرکت ناگهانی حیوان ممکن است منجر به جراحت آن شود. برای این کار همچنین میتوانید انگشت خود را در حالی که یک پارچۀ نرم مرطوب یا پنبۀ مرطوبی به دور آن پیچیده شده وارد گوش نمایید و با چرخاندن آن داخل گوش را تمیز کنید. تنها تمیز نمودن قسمتهایی از داخل گوش که قابل دیدن میباشد کافی است. ضرورتی ندارد که تمام موم داخل گوش خارج شود زیرا این مومها به طور طبیعی دارای عملکرد محافظتکنندهای نیز هستند. گوش برخی از سگها دارای دسته موهای زیادی است که مانع جریان هوا به داخل گوش شده و زمینهساز عفونتهای گوش میشوند
۸٫مراقبت از چشم ها
همواره در موقع شستن و اصلاح بدن سگ باید مراقب باشید که هیچ نوع اجسام تحریککنندهای وارد چشمهای حیوان نشود. همچنین در نژادهایی که چشمهای بزرگ و بیرونزدهای دارند، باید دقت نمود که موهای بلند اطراف چشمها باعث تخریب و آسیبدیدگی چشمها نشوند. تحریکات مداومی که از سوی این موها بر سطح چشم وارد میشود میتواند باعث عفونتهای مزمن گردد. این قبیل سگها اغلب دارای چشمهایی قرمز و ترشح مختصری در گوشۀ آن هستند.
برای رفع ترشحات میتوان چشم را به آرامی به وسیلۀ یک تکه پنبۀ آغشته به آب جوشیده سرد شده و یا چای کمرنگ سرد شده شستشو داد
در سگهای شکاری هم که اغلب با گرد و غبار در تماس میباشند نیز تمیز
کردن چشمها ضروری است. برای این کار میتوانید از محلولهای رقیق اسید بوریک و یا محلولهای مشابه استفاده کنید. در موارد شدید که میتواند ناشی از ورود اجسام خارجی، برگشتگی پلکها و سایر بیماریها باشد با دامپزشک مشورت نمایید.
۹٫مراقبت از دندان ها
دندانهای سگ به طور مداوم باید مورد معاینه قرار گیرند. در صورتی که سگ اجازه میدهد باید دندانهای حیوان را تمیز کرد. اگر حیوان علاقه به گاز زدن استخوان یا چوب داشته باشد گاهی مواقع در هنگام معاینه تکههایی از آنها لای دندان حیوان دیده میشود. در سگها پوسیدگی دندان به خاطر مصرف کمتر کربوهیدرات و قلیایی بزاق کمتر رخ میدهد.
در بیشتر اوقات خصوصاً در سنین بالا و در سگهایی که از جیرۀ غذایی نرم مثل گوشت یا غذاهای کنسروی استفاده میکنند سطح داخلی و خارجی دندان جرم میگیرد که باید در صورت نیاز جرمگیری شود. در صورتی که سگ آرام باشد به صورت روزانه ذرات مواد غذایی باقیمانده را با مسواک پاک نمایید ولی در غیر این صورت با دامپزشک مشورت نمایید. اگر این ذرات پاک نشوند تشکیل پلاکهای دندانی را میدهد که خود موجب بیماری لثه میشود
این بیماری خطرناک است و باعث لق شدن و افتادن دندان میگردد. جرم دندانی به صورت رسوبات نرم یا سفت به رنگ زرد مایل به قهوهای یا خاکستری کمرنگ بر روی دندان دیده میشود و آنها را نمیتوان با مسواک کردن یا ناخن کشیدن از سطح دندان جدا ساخت. در واقع باید توسط دامپزشک از سطح دندان پاک شوند. بهتر است هر ۳ تا ۶ ماه یک بار دندانهای سگ توسط دامپزشک جرمگیری شوند وگرنه تجمع جرم در سطح خارجی دندان محیط را برای ایجاد عفونت دهان و لثه آماده مینماید و اغلب در این گونه سگها بوی بد دهان به علت نفوذ عفونت در لثههای سگ از دور استشمام میشود.
۱۰٫وضعیت کیسه های مقعدی
کیسههای مقعدی به صورت یک جفت غده در دو طرف مقعد قرار دارند. ترشحات این غدد اغلب بد بو بوده و معمولاً قهوهای و آبکی میباشند ولی ممکن است در صورت تجمع بیش از حد به صورت خمیری درآیند. گاهی مواقع تجمع ترشحات این غدد موجب درد و خارش در ناحیۀ مقعد میگردد که به صورت گاز گرفتن یا لیسزدن مقعد یا کشیدن آن بر روی زمین تظاهر مییابد
در این صورت باید ترشحات داخل کیسه را تخلیه نمود. بهتر است این کار توسط دامپزشک انجام شود
۱۱٫پریود،فحلگی و زایمان سگ
سن بلوغ و توانائی در جفتگیری در نژادهای مختلف متفاوت است . اصولا نژادهای کوچک زودتر از نژادهای بزرگ به سن بلوغ می رسند . بطور کلی سگهای نر بعد از ۶ ماهگی قدرت باروری دارند و بلوغ کامل آنها در۱۲ الی ۱۴ ماهگی اتفاق می افتد . سگهای نر سالم می توانند فعالیت های تناسلی خود را تا ۸ الی ۱۰ سالگی حفظ کنند . دراین دوره سگهای نر در هر زمانی قادر به جفتگیری بوده و محدودیت زمانی مطرح نمی باشد .سگ ماده درفصل تولید مثلسگهای ماده اولین فعالیت های تناسلی یا به عبارت دیگر اولین فحلی خود را در ۶ الی ۷ ماهگی نشان می دهند . این زمان می تواند تا ۱۸ ماهگی نیزبه تاخیر افتد . فواصل دوره های فحلی بطورمتوسط هر ۷ ماه یکبارمی باشد . در خلال دوره فحلی سگ ماده آماده فعالیتهای تناسلی است و به سگهای نر اجازه جفتگیری می دهد . به عبارت دیگر تنها در خلال این مدت محدود است که سگ ماده باروری دارد . لذا اگر به هیچوجه قصد ندارید که از سگ خود توله بگیرید بهتراست که آن را قبل از بلوغ جنسی عقیم نمائید
دوران بارداری و زایمان
سگ ماده معمولاً بین ۸ تا ۱۲ ماهگی بالغ می شود . در بعضی موارد ممکن است بلوغ زودتر (۶ ماهگی) یا دیر تر (۱۸ ماهگی) رخ دهد . اگر سگ ماده برای اولین بار تا سن ۲۰ ماهگی فحل نشد به دامپزشک مراجعه کنید
فحل شدن
مدت فحل سگ ماده معمولا ً ۱۸ الی ۲۱ روز طول می کشد ، سگ ماده فقط سگ نر را در چند روز اول زمان فحل قبول می کند و باردار می شود . اولین نشانه فحل شدن ، متورم شدن لبه مهبل می باشد . سپس بزودی خونریزی (پریود) شروع می شود . خونریزی می تواند بین ۴ الی ۱۴ روز (بطور متوسط ۱۰ روز) ادامه داشته باشد . در زمانی که سگ ماده خونریزی دارد ، سگ نر بسیار زیاد جذب او می شود اما سگ ماده به آنها اجازه جفتگیری را نمی دهد ؛ تا زمانی که خونریزی کم یا قطع شود و مهبل تا حد ممکن بزرگ شود . در این زمان سگ ماده سگ نر را برای جفتگیری قبول می کند . این فحل ، بارور است و بین ۵ الی ۱۲ روز ادامه دارد. در ۲ – ۳ روز اول پس از اتمام پریود سگ ماده ، زمانی مناسبی برای جفتگیری می باشد . این دوره زمانی است که اگر قصد دارید توله سگ داشته باشید باید عمل جفتگیری شروع شود . برای اینکه مطمئن شوید عمل لقاح بخوبی انجام شده است باید جفتگیری ۲ روز بعد تکرار شود . اگر سگ ماده حامله شده باشد فحلی او زودتر به پایان می رسد.
سگهای خانگی بطور معمول دوبار در سال فحل می شوند . بجز در باسنجی ه، سگهای وحشی ، گرگها و روباه ها ، که فقط یکبار در سال جفتگیری می کنند . اکثر سگهای ماده در فصل بهار (ماههای دی-اسفند) و فصل پاییز (ماههای مرداد- شهریور) فحل می شوند . البته در این مورد استثناهایی هم وجود دارد . برخی از ماده ها ممکن است وقفه طولانی تر یا کوتاه تری بین مدت زمان فحلشان داشته باشند
بارداری
مدت زمان بارداری سگ بطور متوسط ۶۳ روز می باشد . ورم شکم از هفته پنجم بیشتر آشکار شده و شکم بطرف جلو می رود ، حتی اگر فقط یکی دو توله سگ را حامله باشد یا چاق باشد . تشخیص دادن نشانه های نزدیک شدن زمان زایمان ممکن است بسیار دشوار باشد
از ۳۵ روزگی زمان بارداری ، سینه ها بزرگ می شود و نوک سینه ها بزرگتر و صورتی تر می شوند . ۳ الی ۴ روز قبل از زایمان ، از نوک سینه ترشح آبدار می آید. در سگهای ماده ای که فقط چند عدد توله برای زایمان دارند ، بزرگی سینه ها ممکن است تا هفته آخر شروع نشود . شیر واقعی اغلب بین ۵ تا ۶ روز قبل از زایمان تولید می شود
در مدت بارداری سگ ماده ، شما باید به مقدار زیاد غذای مناسب به او بدهید ،شربت مولتی ویتامین و کلسیم را به مقدار توصیه شده توسط دامپزشک به رژیم غذایی او اضافه کنید و با ملایمت به او ورزش دهید.